6 years ago
by A@H20
Ας γίνει όμως πρώτα μία εισαγωγή με ορισμένα κρίσιμα βιογραφικά στοιχεία. Ο Herman Poole “Sonny” Blount γεννήθηκε στις 22 Μαΐου του 1914 στο Μπέρμιγχαμ/Αλαμπάμα της Αμερικής, ενώ στις 20 Οκτωβρίου 1952 αλλάζει το όνομά του σε Sun Ra και πεθαίνει στις 30 Μαΐου 1993 στην γενέτειρά του.
Την δεκαετία του ’40 μαθαίνει την τέχνη της μεγάλης ορχήστρας δίπλα στον μετρ Fletcher Henderson. Μελετά αρχαίες μυθολογίες, φιλοσοφία, μαθηματικά, φυσική κτλ., παράλληλα με την μουσική και βρίσκει τρόπους να τα αναμείξει όλα αυτά δίνοντας μια άλλη διάσταση στο γενικότερο κλίμα της αφρικάνικης κοινωνικο-πολιτισμικής διασποράς στον σύγχρονο κόσμο.
Την δεακετία του ’50 ο Sun Ra δημιουργεί στο Σικάγο/Ιλινόις την Arkestra, μια κοινοβιακή ορχήστρα, και αρχίζουν πλέον να εμφανίζονται ντυμένοι με κελεμπίες (αναφορές στην διαστημική προέλευση της μουσικής τους πορείας), ενώ είναι η πρώτη ορχήστρα που εκτός των κλασσικών μουσικών οργάνων υιοθετεί και ηλεκτρονικά όργανα όπως το Hammond ή το ηλεκτρικό πιάνο Wurlitzer και τα συνθεσάϊζερ.
Με αυτόν τον τρόπο ο Sun Ra δένει το Swing με το Post Bob, με το Exotica, παντρεύει τα κρουστά της Αφρικής με την Jazz και οδηγεί με τo μουσικό του όραμα το άνοιγμα ενός νέου μουσικού δρόμου: την Free Jazz. H δίχως όρια μουσική του αναζήτηση δίνει το έναυσμα να δημιουργηθεί ακόμα και ο δρόμος της ηλεκτρονικής μουσικής και φυσικά η έννοια του Αφρο-φουτουρισμού.
Μετά τον θάνατο του Sun Ra, την διεύθυνση της Arkestra αναλαμβάνει ο John Gilmore που έφυγε το 1995 και πλέον την διεύθυνση της Arkestra έχει ο σαξοφωνίστας Marshall Allen που είχε γίνει μέλος στην ορχήστρα το 1958.
Κι ένα γεγονός που πολλοί νεότεροι δεν γνωρίζουν. Η πρώτη φορά που είχαν έρθει στην Ελλάδα και την Αθήνα οι Sun Ra Arkestra ήταν στις 28 Φεβρουαρίου 1984, φιλοξενούμενοι από την Praxis για να παίξουν στο Θέατρο Ορφέα, απ’ όπου κυκλοφόρησε αργότερα δίσκος της συναυλίας με τον τίτλο Live At Praxis.
Είμαι 22 χρονών και βρίσκομαι στον χώρο μέσω φίλων, μη ξέροντας τι είναι αυτό που θα δω. Μαγεύομαι ενώ αρκετές φορές αδυνατώ να αντιληφθώ τι είναι αυτό που ακούω και βλέπω. Δεν με αφήνει αδιάφορο, το μικρόβιο του Sun Ra μόλις έχει «εγκατασταθεί» μέσα μου. Με τα χρόνια μπήκα πιο βαθιά στην μουσική του, την φιλοσοφία του, και ακολούθησα τους μουσικούς του δρόμους έχοντάς τους ως οδηγούς μου μαζί με πολλούς άλλους καλλιτέχνες…
Sun Ra @Acropolis, Athens 1984
33 χρόνια μετά οι Voltnoi και Quetempo επιμελούνται το Enter Afrofuturism στην Στέγη Ιδρύματος Ωνάση, μαζί με άλλους χώρους της Αθήνας όπου ανάμεσα στα ονόματα που παρουσιάζονται και στους ομιλητές έρχονται οι Sun Ra Arkestra για 2η φορά, χωρίς βεβαίως τον μεγάλο Sun Ra που έχει επιστρέψει στον πλανήτη Κρόνο ήδη από το 1993… Η χαρά μου δεν περιγράφεται.
Πέμπτη 9 Νοεμβρίου 2017, οι 11-μελής Sun Ra Arkestra είναι στην σκηνή με τα εξαίσια διαστημικά κουστούμια τους, ενώ έχει προηγηθεί η ομιλία του Δανού μουσικολόγου Erik Steinskog, ο οποίος μιλά για το έργο του Sun Ra και της Arkestra, για το πόσο έχει επηρεάσει τις επόμενες μουσικές γενιές. Στην ομιλία του ο Erik έπαιξε δύο κομμάτια του, τα We Travel the Space Ways από το άλμπουμ We Travel the Space Ways του 1967 και την Sun Ra version του Over the Rainbow, ηχογράφηση του 1984 από την συναυλία τους στην Αθήνα.
Μετά το τέλος της ομιλίας του Erik Steinskog, ανεβαίνει η ορχήστρα που αποτελείται πλέον από τους Marshall Allen (μουσική διεύθυνση, άλτο σαξόφωνο, EVI electronic valve instrument), Cecil Brooks (τρομπέτα), Tara Middleton (φωνητικά, βιόλα), Francis Middleton (ηλεκτρική κιθάρα), Νoel Scott (φωνητικά, σαξόφωνα), Danny Ray Thompson (βαρύτονο σαξόφωνο), Dave Davis (τρομπόνι), Elson Nascimento (κρουστά, φλάουτο), Stephen Killion (κοντραμπάσο), Farid Barron (πιάνο), Clifford Barbaro (ντραμς).
Το αμφιθέατρο είναι ασφυκτικά γεμάτο και οι υψηλές προσδοκίες όλων μας είναι έκδηλες παντού. Οι πρώτες νότες της ορχήστρας ηχούν με το Astro-Black και η ευλαβική σιωπή όλων μας είναι το εισιτήριο για το ταξίδι στον μαγευτικό κόσμο της Sun Ra Arkestra.
Σε όλη την διάρκεια της συναυλίας είχα την αίσθηση ότι ο Sun Ra μας παρακολουθούσε από ψηλά, έπαιζε μαζί τους και μας χάριζε απλόχερα όλη την μουσική μαγεία που ξεδίπλωσε όλα τα γήινα χρόνια της ζωής του, μια αίσθηση που ένιωσε πολύς κόσμος εκείνο το βράδυ.
Sun Ra Arkestra live in Athens, 2017
Η υπεροχή του 93χρονου Marshall Allen με τις καταπληκτικές «στριγγλιές» στο σαξόφωνο, με ενέργεια εφήβου, με άφησαν πραγματικά άναυδο.
Το θέατρο ζεστάθηκε ακόμα περισσότερο όταν ο Danny Ray Thomson (μπήκε στην Arkestra από τα μέσα της δεκαετίας του ’60), με το βαρύτονο σαξόφωνό του, μαζί με τους Dave Davis στο τρομπόνι και Cecil Brooks στην τρομπέτα, κατέβηκαν από την σκηνή και περπάτησαν γύρω γύρω από την πλατεία του θεάτρου, παίζοντας τρεις νότες και κάνοντας το θέατρο να δονείται από τα χειροκροτήματα.
Ο Farid Barron, πιανίστας για τον Wynton Marsalis στην αρχή της καριέρας του, κρατούσε τον ρόλο του Sun Ra στο πιάνο και μπορεί να μην ήταν ο Sun Ra, αλλά η δεξιοτεχνία του ήταν κάτι παραπάνω από καλή.
Τι να πω για τον 61χρονο Knoel Scott, μέλος στην ορχήστρα από το 1979, που εκτός από τον τενόρο, σε κάποιο κομμάτι άρχισε να χορεύει κάνοντας τροχούς και άλλες φιγούρες σαν μικρο παιδί, αφήνοντάς μας άφωνους.
Στα ίδια και ο Stephen Killion με το κοντραμπάσο να groove-άρει και άλλοτε να συνοδεύει το παίξιμο του μπάσου με την φωνή του, αυτοσχεδιάζοντας με την Tara, ενώ η φωνή της Tara Middleton ήταν καταπληκτική, με κίνηση αέρινη, ντυμένη με το υπέροχο διαστημικό της κουστούμι και φάνταζε ως άλλη super woman, παίζοντας μάλιστα σε κάποια κομμάτια ηλεκτρικό βιολί.
Το ίδιο εξαίσιος και ο Francis Middleton, ο κιθαρίστας που θα ζήλευαν αρκετοί μουσικοί, αλλά και οι υπόλοιποι μουσικοί που κράτησαν την ορχήστρα σε πολύ υψηλά επίπεδα.
Marshall Allen at Sun Ra Arkestra live in Athens, 2017
Ακούστηκαν τα κομμάτια Astro-Black, Saturn, We Travel Spaceways, Space Is The Place, Αngels Αnd Demons Αt Play, The World Is Not My Home, Over the Rainbow, Fine and Mellow και άλλα, ενώ για encore κλείσανε με το Nothing Is πάνω σε ένα ποίημα του Sun Ra που σιγοτραγούδησαν χωρίς όργανα οι συντελεστές και κλείνοντας έτσι αυτήν την υπέροχη συναυλία. Όταν τελείωσε όλοι οι θεατές – ακροατές είχαν σηκωθεί όρθιοι και χειροκροτούσαν συγκινημένοι για αρκετή ώρα.
Ως μόνο μελανό σημείο της συναυλίας οι συνεχόμενες παρατηρήσεις των ταξιθεατριών στο κοινό για να μην βγάζει φωτογραφίες και βίντεο, όπως άλλωστε είχε ανακοινωθεί από την αρχή της συναυλίας.
Είμαι πολύ πολύ χαρούμενος που άκουσα ξανά την Sun Ra Arkestra. Γέμισε η ψυχή μου για 2 ώρες με μουσική από πραγματικά χαρισματικούς μουσικούς. Η χαρά μου βέβαια διπλασιάστηκε αφού ήμουν καλεσμένος μετά την συναυλία στο roof-garden της Στέγης μαζί με τον φίλο και συνεργάτη μου dj Bwana (Ηρακλής Ρενιέρης) για να τους γνωρίσουμε από κοντά, να μιλήσουμε, να υπογράψουν διάφορα βιβλία για τον Sun Ra που είχε μαζί του ο Ηρακλής, αλλά και στο τέλος να φωτογραφηθούμε με κάποιους από την ορχήστρα.
Εlson Νascimento, Α@Η2Ο aka Trelandjas, Danny Ray Thompson
Ευχαριστώ από καρδιάς τους φίλους μου που συνετέλεσαν να γνωρίσω την Κοσμική μουσική της Sun Ra Arkestra, τον Ηρακλή αλλά και τους Γιώργο και Μάκη που επιμελήθηκαν του Enter Afrofuturism.
*Οι τρεις φωτογραφίες της Sun Ra Arkestra είναι του Γιάννη Σούλη, ενώ η φωτογραφία που είμαι με τους μουσικούς της Arkestra είναι του Ηρακλή Ρενιέρη aka dj Bwana.
