6 years ago
by Shinobil
To Rap από το ξεκίνημά του εξελίσσεται πάντα με γρήγορους ρυθμούς μουσικά, στιχουργικά και από άποψη τεχνικών. Αυτό κάνει πολύ δύσκολο το να παραμένει κάποιος επίκαιρος επί είκοσι συναπτά χρόνια, και όμως, ο Βόρειος Πράκτωρ του hip hop είναι ένας από τους λίγους που μπορούν να καυχιούνται γι’ αυτό.
Μία από τις κολώνες του σπιτιού που λέγεται hip hop σε αυτήν την χώρα, ο Sifu Versus, διατηρεί την φρεσκάδα που είχε από το ξεκίνημα της πορείας του. Όποια “rap πέτρα” και να σηκώσεις στην Ελλάδα θα βρεις από κάτω τον VERSUS, από τα solo projects του, ως το THHF και τα tours με τον Ευθύμη. Ένας από τους πιο ανελέητους freestyleάδες, έχει συνεργαστεί πολλάκις με μεγάλα ονόματα του εξωτερικού, όπως οι Dj Vadim και Snowgoons.
Είδα τον Sifu VERSUS πρώτη φορά στην εκπομπή της ΕΤ3 “Jammin” το 1998, όπου είχε κανονίσει εκεί ο ίδιος μία συνέντευξη/live για τους Τάκη Τσαν, Υποχθόνιο και Καταχθόνιο. 18 χρόνια μετά είχα την τιμή να μου παραχωρήσει την ακόλουθη συνέντευξη.
Ποια ήταν η πρώτη επαφή που είχες με το hip hop και πότε έγινε;
Συνειδητά, στον βαθμό που αυτό γίνεται σε μικρές ηλικίες, ήταν στις αρχές του Γυμνασίου. Είχα ακούσει λίγα πράγματα και πιο πριν, αλλά δεν καταλάβαινα ακριβώς περί τίνος πρόκειται – πέρα απ’ το ότι μου άρεσε η εκφορά λόγου σ’ αυτό το μοτίβο.
Πες μας 2 λόγια για εκείνη την βραδιά στον Μύλο, πώς συνέβη και ανέβηκες στην σκηνή;
Ήταν ένα πολύ δυνατό live των Terror-X-Crew, σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα απ’ το προηγούμενο – μόλις δύο μήνες μετά. Όπως και στην πρώτη τους εμφάνιση στην Θεσσαλονίκη, κάλεσαν στην σκηνή τον Jsone των SGB – ο king έχωνε τα raps του ακόμα τότε. Μετά το highlight αυτό, ο Ευθύμης απευθύνθηκε στο κοινό, αναζητώντας κάποιον που «θεωρεί ότι έχει αρκετά μεγάλα χέρια για να πιάσει το μικρόφωνο». Ε, και θεώρησα πως είχα – heh.
Υπήρχαν πολλοί που ασχολούνταν στην Θεσσαλονίκη με το hip hop εκείνη την περίοδο;
Πολλοί δεν θα ‘λεγα. Νομίζω πως την περίοδο ’95-’96 αγγίξαμε πρώτη φορά τριψήφιο αριθμό, αλλά όχι ιδιαίτερα μεγάλο. Θυμάμαι χαρακτηριστικά ότι ο Jsone είχε κάνει καταγραφή ΟΛΩΝ (σοβαρά τώρα, όλων) των hiphoppers της περιόδου. Αν έχει ακόμα κάπου εκείνο το black book, θα ήταν κάτι σαν το Άγιο Δισκοπότηρο της τότε Hip Hop περιόδου για την Θεσσαλονίκη.
Εσύ έβαφες ποτέ σου; Οι γκραφιτάδες της Θεσσαλονίκης τότε ασχολούνταν με το hip hop; Οι χιπχοπάδες με το graffiti;
Για κάποια χρόνια, ναι. Ξεκίνησα με τους SMA το ’95, αλλά κατ’ ουσίαν η “παραγωγική” περίοδος άρχισε το ’96, όταν μπήκα στους NBC. Ωραίες φάσεις και το δουλεύαμε αρκετά, φτάνοντας να βάφουμε πλάι-πλάι με τους SGB, τους TXC, ενώ κάπου στα τέλη των 90’s στήθηκαν οι WOF. Έχω να πιάσω χρόνια can στα χέρια μου, όμως.
Το graff ήταν σχεδόν απόλυτα συνυφασμένο με τα Hip Hop ακούσματα. Έχω αναφέρει ήδη τον Jsone, και, πραγματικά, ο τύπος από τότε ήταν full on Hip Hop head. Με εξαίρεση κάποια παιδιά που κινούνταν σε punk και rock’n’roll ακούσματα, οι graff writers της πόλης ήταν – λίγο έως πολύ – Hip Hop heads.
Με ποιος ξένους καλλιτέχνες έχεις συνεργαστεί;
Έχω δουλέψει κυρίως με ανθρώπους απ’ τα Βαλκάνια. Ο ShoSho των Dimna Zavesa από την Σόφια και ο Deko των Skopje via Sofia απ’ τα Σκόπια είναι κάποιοι απ’ αυτούς. Από εκεί και πέρα, έχω συνεργαστεί με τον Q-Unique των Arsonists σ’ ένα κομμάτι για μια συλλογή της Zoltan Tribe – κι είχαμε και την χαρά τα cuts να τα προσφέρει ο DJ Presto One του Rock Steady Crew.
Έχω βρεθεί σε δίσκο των Snowgoons, σε track μαζί με τον Block McCloud, τον King Syze και τον Faez One, ενώ έχω κάνει ένα beat για το Four Walls του Block, με συμμετοχή από τον Diabolic και τον legendary Thirstin’ Howl the 3rd. Έχω δουλέψει με τον μεγάλο DJ Vadim σε ένα κομμάτι που δεν έλαβε την προσοχή που θεωρούσα πως θα έπρεπε από τον κόσμο, αλλά it happens. Με τον Mike Slap (formerly known as Symmetry) και τον Dos Noun από τις ΗΠΑ, τον Alex Blood από την Αγγλία, τους Soda Rap Set, τον pH7 και τον Shuko από την Γερμανία – και νομίζω πως ξεχνάω και κάποιους, sorry.
Κάποιοι νεότεροι Έλληνες Producers/MCs/Djs/Groups που εκτιμάς;
Μ’ αρέσει η mi55t πολύ. Είναι αρκετά σχήματα και MCs από τη νεότερη γενιά που μ’ αρέσουν, όπως ο Raptim, ο KinGorilla8 – αυτής της συνομοταξίας. Νέος δεν θα έλεγα ότι είναι, αλλά απ’ τους αγαπημένους MCs που ανήκουν σε γενιά νεότερη απ’ την δική μου είναι (και, βασικά, γενικά) είναι ο Sadomas. Και στην ίδια κατηγορία βάζω και τον Λόγο Απειλή, αλλά όπως είπα και πριν λίγο, δεν τους λες και νέους MCs. Γουστάρω πολύ τον Mr. Modes και τον Kid Marvel σαν DJs, νομίζω πως είναι φοβεροί turntablists και ίσως θα ‘θελα να ακούγονται και λίγο παραπάνω.
Χωρίς να μειώνουμε τις υπόλοιπες, ποια είναι η αγαπημένη σου συνεργασία που έχεις κάνει εντός Ελλάδος;
Το όλο θέμα της Φιλικής Εταιρείας, νομίζω πως δεν χρειάζεται να επεκταθώ πάνω στο ζήτημα.
Υπάρχει κάποιο πρότζεκτ σου ή κάποια συνεργασία που είχε γεννηθεί σαν ιδέα αλλά δεν κατάφερε ποτέ να γίνει πραγματικότητα;
Ναι, διάφορα πράγματα. Είναι shelved κάποια projects που ηχογραφήθηκαν, αλλά δεν κυκλοφόρησαν ποτέ. Νομίζω πως ένα απ’ αυτά θα το κυκλοφορήσω, όμως, μέσα στο ’17 – ελαφρώς reworked, καθαρά για την τιμή των όπλων. Διάφορα πράγματα. Έχω ξεκινήσει διάφορα και δεν τα ολοκλήρωσα – το παθαίνω αυτό.
Ποιος είναι ο τελευταίος δίσκος ξένου ραπ που σου άρεσε;
Το A-F-R-O POLO EP των A-F-R-O και Marco Polo. Ο τυπάκος το ‘χει τρελά και τα beats του Polo έδεσαν όπως έπρεπε.
Σε ποιους MCs έχεις δώσει παραγωγές σου; Έλληνες και ξένους.
Αναπόφευκτα θα ξεχάσω κάποιους, αλλά it is what it is. Μάντης Johnson, ΕΠΟΣ, Μικρός Κλέφτης, Λόγος Απειλή και Απέχεις, Freestyle, Block McCloud που ήδη ανέφερα, Flow Advantage, Λάθος Εντύπωση, Dogmother, ISO XL, Raptim, KinGorilla8 – μου έρχονται αυτοί στο μυαλό.
Με ποιο sampler/πρόγραμμα φτιάχνεις beats;
Δουλεύω με το Maschine της Native Instruments την τελευταία πενταετία περίπου. Νομίζω πως στην περίπτωση που μπορώ να κάνω upgrade, θα περάσω στο Maschine Studio – το όλο setup με έχει βολέψει πολύ. Από εκεί και πέρα, τα rough mixes (και τα mixdowns ενίοτε) τα δουλεύω στο Cubase της Steinberg.
Την εξής ερώτηση μου ζήτησε να σου την θέσω κάποιος γνωστός μου: Γιατί φοράς συνέχεια κορδέλα και αν αληθεύει-όπως έχει ακούσει- ότι κρύβεις εκεί αστεράκια νίντζα;(!)
Heh, έπος… Η αλήθεια είναι πως δεν φοράω κορδέλα συχνά πια τα τελευταία χρόνια – κι αυτό έχει να κάνει με το ότι δεν βρίσκω αυτές που θέλω. Πέρα απ’ τον χαβαλέ, ξεκίνησε το θεματάκι με την κορδέλα κάπου στο ’97 και έγινε κάτι σαν trademark προσωπικό για αρκετά χρόνια. Αστεράκια δεν είχα κρυμμένα, κυρίως γιατί θα τραυματιζόμουν μόνος μου, χώρια το ότι μάλλον δεν θα ήταν και πολύ καλά κρυμμένα εννιά κομμάτια ατσάλι.
Τον Απρίλιο τουλάχιστον 3 άντρες κατηγόρησαν δημόσια τον Afrika Bambaataa ότι τους κακοποιούσε σεξουαλικά την δεκαετία του ’70, όταν ήταν νέοι. Τώρα αυτοί είναι γύρω στα 50, ενώ η νομοθεσία της νέας Υόρκης επιτρέπει στον παθών να κινηθεί νομικά εως ότου συμπληρώσει τα 23 του χρόνια. Άρα, αυτή η υπόθεση δε θα πάει ποτέ στο δικαστήριο.
Αυτό που ήθελα να σε ρωτήσω είναι το εξής: Πώς βλέπεις το «άδειασμα» του Bambaataa από πολλούς παραδοσιακούς και όχι μόνο στυλοβάτες του hip hop; Πχ η Zulu Nation τον καθαίρεσε από αρχηγό της. Άλλοι πάλι τον υποστηρίζουν ακόμη. Ποια είναι η θέση σου, δεδομένου ότι δεν έχουμε κάποια απόφαση δικαστηρίου, είτε αθωωτική είτε ενοχοποιητική;
Δεν είναι ότι ήταν νέοι – οι τύποι ήταν παιδιά που δεν είχαν πατήσει καν τα 15. Αυτό είναι απαράδεκτο κι αυτή είναι η θέση μου σ’ αυτό το επίπεδο. Ας πούμε ότι συμφωνώ με τον εξοστρακισμό του Bambaataa από το Zulu Nation, όπως και με την στάση που έχουν κρατήσει αρκετοί MCs, DJs κτλ. Από την άλλη, αυτό δεν σημαίνει ότι απαλείφεται η προσφορά του στην γενικότερη κουλτούρα του Hip Hop – τόσο στην οργάνωση, όσο και στο κομμάτι του ήχου. Ως εκεί, όμως. Αν θέλεις, απλά φαίνεται για μια ακόμα φορά πως οι ιδέες και τα κινήματα είναι πολύ μεγαλύτερα από τους ανθρώπους που τα διαμορφώνουν.
Ένας Έλληνας ακροατής που είναι τώρα 20 χρονών ήταν νεογέννητος το ’97 όταν κυκλοφορούσε το Η Πόλις Εάλω ή το Σ’ Άλλη Διάσταση. Από την εμπειρία σου, οι νέοι έχουν επαφή με εκείνους τους κλασσικούς δίσκους της τότε άνθισης του ελληνικού hip hop; Οι 14χρονος έχει στην διάθεσή του αξιόλογα ακούσματα σήμερα;
Ναι, βλέπω νέα παιδιά να ξέρουν απ’ έξω τους δίσκους που ανέφερες και να ψάχνουν hard copies. Υπάρχει ένας γενικός σεβασμός για δουλειές εκείνης της περιόδου – νομίζω ότι ήταν κάτι σαν το πρώτο μικρό golden era για την Ελλάδα. Και νομίζω ότι ο σημερινός 14χρονος έχει ακόμα περισσότερα καλά ακούσματα στην διάθεσή του σήμερα – αφ’ ενός θα υπάρχει πάντα το «Η Πόλις Εάλω», αφ’ ετέρου υπάρχουν Λόγος Απειλή, Μικρός Κλέφτης, Στίχοιμα, Ταφ Λάθος, JK One & Eversor – και, hey, υπάρχει ακόμα ο Ευθύμης κι ο Sifu VERSUS.
O Sen Dog είχε πει σε μία συνέντευξή του στα μέσα των 90’s ότι το hip hop ξεκίνησε στο underground και κάποια στιγμή θα επιστρέψει στο underground. Τα τελευταία χρόνια MCs και groups κυκλοφορούν ολοένα και πιο πολλές δουλειές σε ανεξάρτητα labels, επίσης καλλιτέχνες χωρίς επίσημη δισκογραφία γεμίζουν τα μαγαζιά. Ποια είναι η άποψή σου σχετικά;
Οι μεγάλες δισκογραφικές εν Ελλάδι ποτέ δεν κατανόησαν περί τίνος ακριβώς πρόκειται. Πραγματικά, δεν ήξεραν πως πρέπει να διαχειριστούν το όλο θέμα. Απ’ την μία η αυξανόμενη πρόσβαση σε τεχνολογίες που ήταν απαγορευτικές ως προς το κόστος και την τεχνογνωσία κάποτε, κι απ’ την άλλη η κρίση που χτυπάει τον πλανήτη τα τελευταία χρόνια, τις κατέστησαν στην ουσία εκτός πραγματικότητας για την Hip Hop σκηνή. Δεν νομίζω ότι θα μπορούσαν να προσφέρουν κάτι σε ένα group εν έτει 2016 – είτε αυτό λέγεται studio time, είτε video, είτε promo, είτε whatever. Όπως είχε πει κι ο Premo, “underground will live forever, baby – we’re just like roaches, never die”.
*Ο Sifu VERSUS δίνει ένα επετειακό live αύριο, Τετάρτη 16 Νοεμβρίου, στον Μύλο στην Θεσσαλονίκη, γιορτάζοντας τα 20 χρόνια ενεργούς παρουσίας του στην σκηνή.
